جریان عرضه محصولات کشاورزی در طول سال یکنواخت نبوده و دارای تغییرات فصلی است. زیرا برداشت محصولات کشاورزی فقط در زمانهای خاصی در طول سال صورت میگیرد. علاوه بر آن اين محصولات فاسدشدنی هستند و امکانات انبارداری و سردخانهای به اندازهای نیست که توان هموارسازی جریان عرضه را در طول سال داشته باشد. در نتیجه کشاورزان در زمان برداشت مجبور هستند تمام یا قسمت عمده محصول برداشتی خود را به صورت یکجا به بازار عرضه کنند که این امر باعث به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا میشود. از طرف دیگر در مقابل جریان غیریکنواخت و گسسته عرضه، تقاضا برای محصولات کشاورزی تا حد زیادی یکنواخت و پیوسته است. در نتیجۀ این ناهمگونی بین عرضه و تقاضا در فصول مختلف سال، نوسانات فصلی شکل میگیرند.
قیمت اغلب محصولات کشاورزی دارای رفتارهای سیکلی منظم يا غيرمنظم هستند كه این نوسانات اغلب در اثر یکسری عوامل طبیعی و خصوصیات فیزیولوژیکی، همچون تغييرات شرایط آب و هوایی فسادپذیری محصولات کشاورزی؛ شرایط تولید مثل زاد و ولد (دام و طیور)؛ سيستم توليد دوگانه سنتي و مدرن؛ كشش قیمتی عرضه و تقاضابوجود میآیند.
محصولات کشاورزی داراي ویژگیهای خاصي است كه عرضه و تقاضاي آن را در بازار متمايز از كالاهاي صنعتي ميكند. از اين روي بازار محصولات کشاورزی با اعمال سیاستهای متعدد حمایتی توليدكننده و مصرفكننده، مورد مداخله قرار میگیرد. این مداخلات غالباً با هدف رشد عرضه و افزایش سطح درآمد تولیدکنندگان کشاورزی و رفاه آنان از يك سو و کمک به مصرف کنندگان موادغذایی از سوي ديگر صورت ميگيرد كه البته ميتواند ناهماهنگ نيز باشد و خود نوسانساز گردد.
نوسانات قیمت محصولات کشاورزی میتواند اثرات منفی بر هر دو گروه تولیدکننده و مصرفکننده داشته باشد. نوسانات قیمت کاربرد بعضی از تکنیکهای برنامه ریزی تولید را مشکل و حتی غیرممکن میسازد. چنانچه کشاورز نتواند برآوردی از قیمت فروش محصول خود در زمان برداشت داشتهباشد، قادر نخواهد بود منابع در دسترس خود را به درستی و در جهت حداکثر کردن سود به کار گیرد. از طرف دیگر به دلیل مصرف محصولات كشاورزي بهعنوان غذا از اهمیت بسیار بالایی در سبد مصرفي خانوارها دارد، از اين روي توجه به قیمت و بازار این محصولات بیش از پیش نمایان میشود.
زنگ خطر
طبق آخرین گزارشها فائو پیش بینی کرد با افزایش مصرف و کاهش آهنگ رشد تولیدات کشاوری قیمت جهانی محصولات کشاورزی تا ده سال آینده افزایش خواهد یافت.سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی موسوم به فائو در گزارش مشترکی با سازمان توسعه و همکاری اقتصادی اعلام کرد قیمت جهانی مواد غذایی و محصولات کشاورزی تا ده سال آینده نیز افزایش خواهد یافت.
رشد فزاینده تقاضا در کشورهای در حال توسعه و نو ظهور تاثیر زیادی بر رشد قیمت جهانی محصولات کشاورزی تا ده سال آینده خواهد داشت . بر اساس این گزارش ، رشد در آمد در کشورهای نو ظهور تاثیر زیادی بر افزایش تقاضای محصولات کشاورزی و مواد غذایی خواهد داشت و در این مدت رشد سطح ذخایر جهانی غلات و محصولات کشاورزی با چالشهای زیادی روبرو خواهد شد.
بر این اساس ، قیمت اسمی محصولات کشاورزی و مواد غذایی تا ده سال آینده افزایش خواهد یافت ولی قیمت واقعی این اقلام با کاهش روبرو خواهد شد یا بدون تغییر خواهد بود ولی نسبت به دهه گذشته با رشد 10 تا 30 درصدی روبرو می شود.به اعتقاد کارشناسان اقتصادی فائو افزایش مصرف گوشت قرمز و روغن های گیاهی در کشورهای در حال توسعه و نو ظهور تاثیر زیادی بر افزایش قیمت محصولات کشاورزی تا ده سال آینده خواهد داشت.
ذخایر غذایی جهان امسال هم كاهش می یابد
سازمان ملل پیش بینی كرد، امسال ذخایر غلات اصلی برای سومین سال متوالی كاهش خواهد یافت زیرا مزارع سه تولید كننده اصلی غلات در جهان با خشكسالی روبرو شده است.سازمان ملل همچنین پیش بینی كرد، هزینه واردات مواد غذایی در جهان نیز در سال جاری با سرعت بیشتری افزایش یابد و به ركورد یك هزار میلیارد و 240 میلیون دلار برسد.قیمت جهانی چهار غله اصلی، امسال بیشترین افزایش را تجربه كرده اند و بانكهای پیشتاز جهان یعنی گلدمن سچز، مكاری و كردیت سوییس پیش بینی می كنند این افزایش قیمت همچنان تداوم داشته باشد.